در سیستم مدیریت انرژی ISO 50001 ، تجهیزاتی که برای پایش و اندازه‌گیری داده‌های مرتبط با مشخصه‌های کلیدی استفاده می‌شوند (گام 6-1) باید داده‌هایی دقیق و قابل تکرار فراهم کنند. دقت و قابل تکرار بودن برای تایید اعتبار عملکرد و بررسی نتایج پیاده‌سازی‌های بهبود ضروری است. برنامه کالیبراسیون، وسایل را برای حصول اطمینان از فراهم کردن اطلاعات صحیح بوسیله تجهیزات اندازه‌گیری و پایش فراهم می‌کند. اجزای اصلی فرآیند کالیبراسیون به صورت زیر است:
اولین گام در یک برنامه کالبیراسیون جامع، شناسایی تجهیزاتی است که باید کالیبره شوند. تمرکزISO50001 بر روی کالیبراسون تجهیزات پایش و اندازه گیری بیان کننده مشخصه‌های کلیدی بهره‌برداری و مشخص کننده عملکرد انرژی، می باشد. مشخصه‌های کلیدی و تجهیزات پایش و اندازه‌گیری مشخص شده در گام 1-6 را بازبینی کنید و تجهیزاتی که نیازمند به کالیبراسیون هستند را مشخص کنید. می توان آنها را به شکل‌هایی که در بخش آخر مورد بحث قرار گرفته است، ثبت کرد. با این حال ممکن است دستگاه‌های دیگری باشند که برای کالیبراسیون سودمند باشند؛ این دستگاه‌ها می‌توانند فرآیندها یا تجهیزاتی باشند که به عنوان مشخصه‌های کلیدی شناسایی نشده اند ولی می‌توانند در عملکرد انرژی و یا بهره‌برداری تجهیزات اثر گذار باشند.
مشخص کردن روش کالیبراسیون شامل تعیین سند، روش، استاندارد مناسب و یا دیگر مراجع مشابه که در تعریف فرآیند کالیبراسیون استفاده می‌شوند، می‌باشد. کالیبراسیون می‌تواند از یک فرآیند پیچیده که از اسناد چندگانه با رویه‌ها و تست‌های تعریف استفاده می‌کند تا یک مقایسه ساده با یک مرجع کالیبره شده استاندارد، متفاوت باشد. اتحادیه‌های صنفی، تولیدکنندگان تجهیزات یا آزمایشگاه‌های اندازه‌گیری ممکن است منابع کمکی برای تعیین مرجع کالیبراسیون مناسب باشند. منبع (منابع) یا استاندارد(های) مناسب که می‌توانند الزامات مربوط به فرکانس کالیبراسیون (در زیر مطرح شده)، روش‌ها، قابلیت ردیابی و مدارک پرسنل را مشخص کنند، شناسایی کنید. این گام با تعیین جزییات فرآیند کالیبراسیون در ارتباط است. اطلاعات شناسایی شده برای این فرآیند ممکن است راهنمایی در رابطه با تلورانس را فراهم کند.
تلورانس کالیبراسیون یک انحراف مجاز از مقدار تعیین شده است. تلورانس برای تضمین اینکه تجهیزات با دقت مورد نیاز و محدوده قابل قبول کالیبره شده‌اند، مشخص می‌شود. هنگام ایجاد تلورانس، عوامل متعددی در نظر گرفته می‌شوند:
- قابلیت تجهیزات: تجهیزات پایش و اندازه‌گیری باید قابلیت اندازه‌گیری با دقت لازم را داشته باشند. تجهیزاتی که قابلیت اندازه‌گیری ندارند، نمی‌توانند کالیبره شوند.
- الزامات فرآیند یا محصول: الزامات مشتری، الزامات مونتاژهای اجزا یا استفاده نهایی می‌تواند تلورانس موردنیاز را تعیین کند.
- مشخصه‌های سازنده: سازنده می‌تواند تلورانس تجهیزاتی را که در فرآیندهای سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، مشخص کند. مجدداً، تجهیزات باید قابلیت اندازه‌گیری با دقت مورد نیاز را داشته باشند.
- استاندارد/ قوانین و مقررات: تلورانس ممکن است توسط استانداردهای مرتبط با محصول و یا در صورت نیاز توسط سازمان‌های نظارتی تعیین شود.
مورد بعدی که ارتباط نزدیکی با تلورانس دارد، فرکانس کالیبراسیون است. درحالیکه توصیه‌های سازنده منبعی برای کسب اطلاعات درباره فرکانس کالیبراسیون است، هدف و نحوه استفاده از تجهیزات نیز باید در نظر گرفته شود. محیط‌ها و اندازه‌گیری‌های حساس که تلورانس کوچکی دارند ممکن است به کالیبراسیون مداوم بیشتری نیاز داشته باشند. سابقه تجهیزات نیز مهم است. تجهیزات پایش و اندازه‌گیری با سابقه از دست دادن دقت ممکن است به کالیبراسیون مکرر و بیشتری نیاز داشته‌باشند. اینگونه وسایل می‌بایست زمانی که دلیلی برای تردید در دقت آنها وجود دارد، دوباره کالیبره شوند. هنگامی که تلورانس و فرکانس کالیبراسیون برقرار شد، کالیبراسیون تجهیزات را به طور منظم بررسی کنید. روش‌ها، برنامه‌های زمانی یا تجهیزات را در صورت نیاز برای برآوردن الزامات کالیبراسیون تغییر دهید یا اصلاح کنید.
مسئولیت‌ها باید برای کارکنان بخش کالیبراسیون تعریف شود. برای حصول اطمینان از اینکه تجهیزات به‌طور مناسب کالیبره شده‌اند و داده‌های صحیحی را فراهم می‌کنند، موارد زیر را در نظر بگیرید:
-
چه کسی کالیبراسیون را انجام می‌دهد؟ آیا این امر در داخل انجام می‌شود یا پیمانکاری انجام می‌شود؟ چنانچه در داخل انجام می‌شود آیا تخصص، تجهیزات و مستندات لازم در دسترس است؟ و اگر پیمانکاری انجام می‌شود آیا یک پیمانکار می‌تواند تمام تجهیزات را کالیبره کند؟ آیا الزامات قانونی مرتبطی وجود دارد؟
-
چه کسی سوابق کالیبراسیون را نگهداری می‌کند؟ آیا این امر در داخل انجام می‌شود یا پیمانکاری انجام می‌شود؟ چه سوابقی نگهداری خواهند شد و به چه شکلی این کار صورت می‌گیرد؟ دسترسی به چه سوابقی مورد نیاز است؟
-
چه کسی تجهیزات را نگهداری و استفاده می‌کند؟ آیا آموزش لازم است؟ آیا الزامات کالیبراسیون در ارتباط با تعمیر و نگهداری وجود دارد؟ آیا اپراتورها می‌توانند تنظیمات را انجام دهند؟ چه چیزهایی موردنیاز است که اپراتورها در مورد کالیبراسیون بدانند؟
-
چه کسی مسئول حصول اطمینان از انجام کالیبراسیون است؟ چه کسی مسئول بازنگری برنامه‌های زمانی کالیبراسیون به طور منظم است؟ چه کسی تضمین خواهد کرد که تجهیزات برای کالیبراسیون به موقع در دسترس است؟
-
چه کسی کالیبراسیون صحیح را تایید می‌کند؟ آیا این امر در داخل انجام می‌شود یا به صورت پیمانکاری خواهد بود؟ چه چیزی برای تایید کالیبراسیون مورد نیاز است؟ آیا منابع در دسترس هستند یا آیا آموزش تجهیزات یا پرسنل مورد نیاز است؟
مستندسازی صحیح برای تایید وضعیت کالیبراسیون تجهیزات پایش و اندازه‌گیری انجام می‌شود. یک طرح کالیبراسیون می‌تواند برای لیست کردن تجهیزات پایش و اندازه‌گیری که نیاز به کالیبراسیون دارند و توصیف روش، کارکنان کالیبراسیون، فرکانس و اطلاعات اصلی تجهیزات استفاده شود. سوابق کالیبراسیون می‌تواند برای مستندسازی نتایج کالیبراسیون تجهیزات مورد استفاده قرار گیرد. هر دو مرحله طرح‌ریزی کالیبراسیون و ثبت آن می‌تواند اطلاعات کالیبراسیون را بر قطعات متعددی از تجهیزات پایش و اندازه‌گیری انطباق دهد. سوابق کالیبراسیون تجهیزات یک سابقه مستمر را فراهم می‌کند که اطلاعات مشابه با طرح کالیبراسیون و ثبت آن را فراهم می‌کند. این سوابق برای تحلیل روندها و نشان دادن زمان تعویض قطعات بسیار مفید است.
می توان در جدول استفاده‌های بارز انرژی، ستونی برای تجهیزاتی که باید کالیبره شوند و ستونی برای سوابق کالیبراسیونی که باید نگهداری شوندو به روز شوند، در نظر گرفت. می توان بمنظور ثبت و اطلاع‌رسانی وضعیت کالیبراسیون، یک شاخص برای وضعیت کالیبراسیون تجهیزات در نظر گرفت. شاخص وضعیت کالیبراسیون می‌تواند به شکل یک برچسب، لیبل یا تگ (ضمیمه) باشد. اطلاعات بر بروی تگ معمولا شامل موراد زیر است:
- نام تجهیز
- تاریخ کالیبراسیون
- موعد مقرر کالیبراسیون بعدی
- مشخصات شناسایی کالیبراتور
اگر سازمان تصمیم به سپردن انجام خدمات کالیبراسیون به منابع خارج از سازمان داشته باشد، بسیاری از فرآیندهای کالیبراسیون را می‌توان به عهده پیمانکار کالیبراسیون قرار داد. با این حال چه این کار در داخل انجام شود و چه توسط پیمانکار صورت پذیرد، سوابق باید حفظ شوند و مسئولیت‌ها باید برای اطمینان از اینکه کالیبراسیون در حال اجراست و مدارک کالیبراسیون جاری در حال حاضر در دسترس است، تعریف شوند.