شاخصهای کلیدی، متغیرهای ویژه ای هستند که عملکرد انرژی سازمان را تعیین می‌کنند. این شاخص‌ها به منظور اطمینان بیشترین کارایی عملکرد سازمان، پایش، اندازه‌گیری و تحلیل شده و براساس آن نقاط ضعف عملکرد تعیین می گردد و در نهایت تاثیر اجرای اقدامات بهبود مشخص می شود.
بخش عمده‌ای از اطلاعات جمع آوری شده در گام 2 اساس شاخص های کلیدی را تشکیل می‌دهند که عبارتند از:
استفاده های بارز انرژی به دلیل اینکه از سوی سازمان به عنوان مصرف کننده اصلی انرژی یا نقاطی با پتانسیل زیاد برای بهبود انرژی شناخته شده‌اند، یکی از مهمترین شاخصهای سیستم مدیریت انرژی هستند.
استفاده های بارز انرژی به عنوان بزرگترین مصرف کنندگان انرژی، به طور معمول درصد زیادی از انرژی سازمان را در بر می‌گیرند. در نتیجه، تغییرات کوچک در بهره‌برداری یا انحراف در روند‌ها، تجهیزات و یا تعمیر و نگهداری استفاده های بارز می تواند در مصرف کلی انرژی سازمان موثر باشد. پایش و اندازه‌گیری منظم به سازمان اجازه خواهد داد که عملکرد فعلی را در مقایسه با گذشته شناسایی کرده و تغییراتی را که می تواند به منظور بهره برداری موثر و کنترل استفاده انرژی مورد توجه قرار گیرد را تعیین کند.
خروجی های بازنگری انرژی شامل منابع انرژی سازمان، مصرف و استفاده فعلی و گذشته انرژی و عملکرد فعلی انرژی در تاسیسات، تجهیزات، سیستم‌ها و فرآیندهای مربوط به استفاده های بارز انرژی می‌شود. این خروجی ها اجزای بازنگری انرژی هستند که داده‌ها را برای ارزیابی عملکرد و مصرف انرژی ارائه می‌دهند. منابع انرژی و مصرف فعلی و گذشته انرژی در تاسیسات معمولا از طریق صورتحساب‌های ماهانه منظم در دسترس هستند. داده‌های مصرف و استفاده انرژی زیر مجموعه های تاسیسات مانند سیستم‌ها و تجهیزات از طریق اندازه گیری‌های دقیق، تجهیزات ابزار دقیق و آنالیزورهای پرتابل به‌دست می‌آیند. همچنین عملکرد انرژی با تجهیزات اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل داده‌ها اندازه‌گیری می‌شود.
متغیرهای مرتبط با استفاده های بارز انرژی، متغیرهایی هستند که می‌توانند بر روی مصرف انرژی مرتبط با استفاده های بارز انرژی اثر داشته باشند، مانند سرعت و دبی در خطوط، سطوح رطوبت، کارایی تجهیزات و غیره. تعیین دقیق متغیرهای مستقل مرتبط یکی از مهمترین عوامل برای مدل سازی مناسب و تجزیه و تحلیل دقیق عملکرد مربوط به آن است. برای این منظور می توانید با تولیدکنندگان تجهیزات، اپراتورها، پرسنل تعمیر‌و‌نگهداری و فرایندهای مشابه برای تعیین پارامترهایی که بر مصرف و بهره‌برداری انرژی اثر گذار هستند، مشاوره کنید و یا از خدمات مشاوران انرژی بهره بگیرید. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده برای این متغیرها اطلاعات مهمی در زمینه عملکرد بهره‌برداری انرژی بارز فراهم می کند.
اصولا برنامه‌های عملیاتی برای رسیدن به اهداف خرد و کلان به همراه فرصت‌های انرژی شناسایی شده، تدوین شده‌اند. برنامه‌های عملیاتی برای اطمینان از اینکه اهداف خرد و کلان به طور موثر برآورده شده اند، پایش، اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل می‌شوند. برنامه های عملیاتی می توانند در حین اجرا و یا بعد از اتمام تجزیه و تحلیل شوند و در صورت لزوم می توان برنامه های عملیاتی غیرموثر را اصلاح نمود.
معمولا قبل از اجرای برنامه های عملیاتی، مصرف انرژی مورد انتظار پروژه‌هایی که برای برآورده شدن اهداف خرد و کلان اجرا می‌شوند، تعیین می گردند و سپس بمنظور تعیین برآورده شدن اهداف خرد و کلان، مصارف انرژی مورد انتظار با نتایج واقعی بعد از انجام پروژه مقایسه می‌شوند. پروژه‌های موفق برای بهره گیری نتایج آن در سایر پروژه‌‌ها، تحلیل می‌شوند.پروژه‌هایی که در آنها اهداف خرد محقق نشده‌اند برای تعیین نواقص، دلیل(های) کمبود و پیگیری مناسب در طرح‌ریزی و اجرا، تجزیه و تحلیل می‌شوند.
سازمان، مصرف انرژی واقعی فرآیندها، تجهیزات، سیستم‌ها یا تاسیسات را پایش کرده و با مصرف انرژی مورد انتظار مقایسه می‌کند. مصرف مورد انتظار مصرفی است که می تواند مرتبط با تجربیات گذشته، شروع پروژه اقدام، طرح‌های تولید و یا طرح‌های استراتژیک و اهداف در ارتباط باشد. انتظارات می‌توانند بر پایه تجزیه و تحلیل های جزئی این موارد و سایر مسائل یا برآوردهای کلی رویه های گذشته باشد. واریانس‌ها به منظور تعریف المان‌هایی که عملکرد انرژی را بهبود می‌بخشند تجزیه و تحلیل و ارزیابی می‌شوند.
بهره‌برداری و استفاده انرژی در آینده، برای استفاده های بارز انرژی به عنوان بخشی از بازنگری انرژی (گام 2-5) تخمین زده می‌شود. سازمان طول زمانی را که آینده در نظر گرفته می‌شود را تعیین می‌کند و معیارها و فرضیاتی که برای تخمین مصرف انرژی آینده استفاده می‌شود را پایش می‌کند. داده‌های مناسب که جمع‌آوری و آنالیز و تنظیم شده‌اند در صورت نیاز برای به حداکثر رساندن عملکرد انرژی، تولید می‌شوند. مواردی که برای تخمین زدن استفاده انرژی در آینده در نظر گرفته می‌شوند شامل طرح خرید تجهیزات، تغییرات محصول، طرح‌های تولید، در دسترس بودن سوخت و پروژه‌های بهبود و غیره می باشد. تهیه کاربرگ برآورد انرژی برای مصارف آتی استفاده‌های بارز انرژی، مناسب است.
فرصت‌های بهبود، خروجی دیگر بازنگری انرژی هستند و می‌توانند با ارزیابی انرژی، جمع‌آوری داده ها در طول پایش و اندازه‌گیری و یا از طریق روش‌های دیگر شناسایی شوند (گام 2-6 را مشاهده کنید). با این حال فرصت‌ها براساس معیارهای تعریف شده سازمان ارزیابی و اولویت بندی می‌شوند. سازمان، فرصت های مناسب بعدی را با توسعه اهداف خرد و کلان و برنامه های عملیاتی دنبال کرده و ایجاد می نماید. ممکن است پایش یا اندازه گیری بیشتری برای جمع آوری داده ها به منظور بررسی مناسب بودن روند استقرار، معیارهای عملیاتی و اقدامات کنترل و نگهداری موردنیاز باشد.
تعریف و اجرای یک طرح اندازه‌گیری انرژی:
ISO50001 نیاز به یک طرح اندازه‌گیری انرژی دارد. طرح اندازه‌گیری انرژی به منظور سازماندهی و مستندسازی اقدامات پایش و اندازه‌گیری تعریف شده است. هریک از مشخصه‌های کلیدی که برای تعیین کیفیت، مناسب ارزیابی می‌شوند باید، اندازه‌گیری و پایش شوند تا داده‌های مناسب برای تجزیه و تحلیل جمع‌آوری شوند.
آیتم‌هایی که درطرح لحاظ می‌شوند، به میزان زیادی به اندازه و پیچیدگی سازمان و تجهیزات پایش و اندازه‌گیری وابسته است. به طور معمول طرح حداقل باید شامل موارد زیر باشد:
- مشخصات سیستم، فرآیند یا تجهیزی که باید پایش و اندازه‌گیری شود.
- بازه زمانی و تواتر جمع‌آوری داده‌ها
- روش(های) جمع‌آوری
- شرح فرآیند تجزیه و تحلیل اطلاعات
- الزامات کالیبراسیون (گام 2-6 را مشاهده کنید)
هنگامی که مشخصه‌های کلیدی و الزامات پایش و اندازه‌گیری تعریف شدند، پیشنهاد می گردد که کاربرگ طرح اندازه‌گیری انرژی برای تعیین جزئیات مورد نیاز فراهم گردد تا از جمع‌آوری داده‌ها برای تعیین عملکرد انرژی اطمینان حاصل شود. این فرم برای یک نگاه کلی به مشخصه‌های کلیدی مرتبط استفاده می‌شود. دستیابی به اطلاعات جزئی‌تر ممکن است به برخی تجهیزات یا سیستم‌ها نیاز داشته باشد و طرح اندازه‌گیری انرژی تجهیزات می‌تواند برای دستیابی به اطلاعات اضافی استفاده شود. همچنین سازمان باید الزامات اندازه‌گیری را به صورت دوره‌ای بازبینی کند. لازم است تغییرات در روش‌های پایش و اندازه‌گیری تجهیزات، رویه ها، کارکنان و مانند آن در پاسخ به تغییرات در ویژگی‌های کلیدی (برای مثال استفاده‌های بارز انرژی) یا نیاز به برآورده شدن سایر الزامات عملکرد انرژی یا سیستم مدیریت انرژی ENMS اعمال شود. داده‌هایی که با اقدامات پایش و اندازه‌گیری جمع آوری شده‌اند برای تحلیل عملکرد انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند و نتایج این اقدامات ثبت می‌شوند.
بررسی و پاسخ به انحرافات بارز:
مشخصه‌های کلیدی، عملکرد انرژی را تعیین می‌کنند و داده‌های جمع‌آوری شده توسط پایش و اندازه‌گیری این خواص برای شناسایی انحرافات بارز استفاده می‌شوند. سازمان تعیین می‌کند که چه چیز بعنوان انحراف بارز در نظر گرفته شود ولی، معمولا تعریف کاملتری انجام می شود که یک انحراف از سطح عملکرد انرژی، قابل قبول، تعیین شده و یا مورد انتظار است. انحراف ممکن است با سطح خاصی از تغییرات تعریف شود یا می‌تواند توسط دانش یک پرسنل ارزیابی شده و تعیین شود که آیا قابل توجه بوده و یا به اقدام خاصی نیاز دارد.
نمونه‌هایی از روش‌های تعیین انحرافات بارز:
- مقادیر خارج از محدوده کنترل
- درصد انحراف از مقدار
- شناسایی روند
- تغییرات مشخص در EnPIs
- سطح واریانس بین عملکرد مورد انتظار و واقعی
- تغییرات در کارایی تجهیزات
- تغییرات در عملکرد متغیر مشخص
- عدم دستیابی به اهداف خرد و کلان
- عدم دستیابی به سطح عملکرد خاص
انحرافات بارز باید بررسی شوند و پاسخ مناسب برای آنها ارائه شود. بررسی باید بیان کند که کارکرد نرمال است و یا استفاده و مصرف انرژی مورد انتظار و در نتایج تغییرات فرایند یا اجرای فرصت‌های بهبود می باشد. انحرافات بارز که به بهبود در عملکرد انرژی منتج می شوند، می‌توانند برای اقدامات تکراری در سایر سیستم‌های انرژی مورد تحلیل قرار بگیرند. سازمان تعیین می‌کند که اگر انحرافات بارز بود از طریق سیستم اقدامات اصلاحی و یا از طریق فرآیند بررسی، تصحیح گردد. توجه بهاین نکته ضرورت دارد که نتایج حاصل از بررسی و پاسخ آن باید ثبت شود.
ارتباطات پایش و اندازه‌گیری را برای استفاده های بارز انرژی برقرار کنید.
جدول کنترل استفاده‌های بارز انرژی در گام 2-3 ایجاد شده و دوباره در گام 4-2 به عنوان یک نقشه راه کوتاه برای مدیریت سازمان در زمینه استفاده بارز انرژی در نظر گرفته می‌شود. این جدول کنترل برای ثبت رابطه بین هر مصرف بارز انرژی و کنترل عملیاتی مربوط به آموزش، پایش، اندازه‌گیری و الزامات کالیبراسیون در استاندارد ISO50001 طراحی شده است .یک ستون از جدول باید برای ثبت اطلاعات و یا به عنوان منابع پایش و اندازه‌گیری استفاده شود که به منظور ردیابی مشخصه‌های کلیدی استفاده‌های بارز انرژی در نظر گرفته می شود.